De gelijkwaardigheidskloof

Onlangs liep ik met een bekende een heel stuk over de dijken van de Gelderse Poort. Mooi gebied, inspirerend ook, voor mij in ieder geval. Het was een min of meer zakelijke afspraak, we hadden het een en ander bij te praten over hoe het met ons ging. We hadden kunnen kiezen voor een kop koffie (of thee) in een café, maar we kozen voor een ferme wandeling, op een lente-achtige wintermiddag.

Ergens tijdens deze wandeling kwam ook de medezeggenschap voorbij. Mijn gesprekspartner had meermalen, als interimmer, de bestuurdersrol in de medezeggenschap mogen invullen.

Lastig om de OR-leden echt te betrekken.

Eén van de dingen die ze me hierover vertelde heeft me de rest van de week toch wel bezig gehouden. Ze vertelde dat ze het erg lastig vond de OR-leden echt te betrekken, omdat de leden het heel erg moeilijk vonden om verder dan hun eigen praktische werkzaamheden te kijken. Om meer beleidsmatig overleg te voeren lukte bijna niet, in ieder geval lukte het niet om de OR als sparringpartner te gebruiken. De medezeggenschap leefde, in ieder geval bij één van haar klussen, niet in de organisatie. Verkiezingen werden niet gehouden, kandidaten waren er minder dan zetels, de OR-leden konden eigenlijk ook geen tijd vrijmaken om zich hier erg in te verdiepen. De medezeggenschap ging hierdoor ook niet voor mijn wandelmaatje leven. Ik ben hier niet al te diep op ingegaan (eigenlijk hadden we het over iets anders, en dit speelde ook al een aantal jaren geleden), maar ik denk dat dit best een makke kan zijn van de hedendaagse medezeggenschap: de OR die niet groeit.

Hoe vaak gebeurt het niet dat er wordt voldaan aan de wettelijke eis (instellen OR), maar dat dit niet of nauwelijks zinvol is. Als trainer hoor ik vaak vanuit de ‘gekozen kant’ dat het zo lastig is om de bestuurder mee te krijgen (er wordt geen informatie verstrekt, eigenlijk is er te weinig tijd, bestuurder neemt de OR niet serieus), maar de andere kant hoor ik toch minder. Wil én kan de OR er wel echt iets van maken, willen ze wel die sparringpartner zijn, durven ze ook wel weerwoord te geven?

Baas-loonslaaf

De kloof tussen werkvloer en directiekamer is vaak groot, zelfs in bedrijven waar de omgangsvormen los zijn. De verhouding baas – loonslaaf wordt weliswaar hooguit gekscherend dan wel gefrustreerd zo genoemd, maar is er vaak wel. Dit ligt niet altijd aan de directeur, het lijkt af en toe ook haast in de genen van de werknemers te zitten. De gelijkwaardigheid tussen de medezeggenschappers, zoals zo sterk neergezet in de wet, kent helaas nog vaak een grote kloof. Dit is, denk ik, ook vaak een mentaliteitskwestie: wil, kan en durf je nader tot elkaar te komen?

Om tot waarlijke invloedrijke medezeggenschap te komen moet er misschien wat vaker gewandeld worden in plaats van vergaderd. Dan zie je bijvoorbeeld dat er in het Nederlandse landschap eigenlijk maar weinig kloven zijn. Wel zijn er in het verleden veel bruggen gebouwd over sloten, kanalen en rivieren. Het wandelen is meteen een mooi onderhoudsinstrument voor de bruggenbouwers in de medezeggenschap.

Deze column is op 12-2-20 geplaatst op www.ornet.nl