Het nog maar een paar weken geleden dat ik mijn vorige bijdrage voor dit platform instuurde. Het was de tijd dat corona werd bestempeld tot een pandemie, omdat het virus zich behoorlijk ging verspreiden over de hele wereld. Het was een tijd dat her en der quarantaine-maatregelen werden opgelegd, maar dat we nog wel handen mochten schudden. Het was een tijd dat ik schreef ‘dit hele gedoe’. En die tijd is nog maar 3,5 week geleden.
Mijn collega-columnist Niek schreef afgelopen maandag: “Ons oude normaal verdwijnt in razend tempo, we moeten op weg naar een onbekend nieuw normaal.” Dit trof mij, zoals wel meer mij op dit moment treft. Ik nam mij voor hier mijn nieuwe column over te schrijven, leek me mooi om samenwerken en voortborduren op werk van anderen als een onderdeel van het nieuw normaal op te nemen.
Het nieuw normaal … .
‘In naam van gezondheid, doe dicht die poort.’ Het lijkt het nieuwe normaal dat we deuren en grenzen sluiten, om iedereen van buiten het gezin buiten te sluiten, om alle vreemde invloeden te weren, om verworven vrijheden vrijwillig of onvrijwillig op te geven. Dat is wat we ook in Nederland doen, om de samenleving nog een beetje op orde te houden. Ik doe hier ook aan mee, kan vrij makkelijk van huis uit werken, contact houden met klanten en collega’s op de elektronische snelweg. Gelukkig heb ik een hond, zodat ik zonder schaamte nog een paar keer per dag de straat op moet. Maar ik sluit mensen buiten, om zo mee te doen om het virus, beter gezegd, de gevolgen van het virus, in bedwang te houden. De overheid neemt maatregel op maatregel, waarbij vrijheid wordt ingeperkt en controle- en nalevingsmogelijkheden groter worden. Het is noodzakelijk, het wordt geaccepteerd, zo zie ik dat ook. Ik zie ook geen alternatief. Maar het voelt voor mij niet goed. Hoop niet dat dit het nieuw normaal is.
Grenscontrole
Als geograaf heb ik iets met grenzen. Weet nog dat ik in de laatste week dat er tussen Nederland en Duitsland grenscontrole was, met mijn paspoort naar de douanier bij de grensovergang tussen Lobith en Elten ging om een stempel in mijn paspoort te laten zetten. De laatste 20 jaar rij ik zeer regelmatig langs deze plek, zonder paspoort, want nog never nooit niet gecontroleerd. Schengen was dat. Vrij verkeer van mensen en goederen. Nu staan er containers bij de kleine wegen waar de grens tussen Nederland en België loopt. Nu moet je weer geluk hebben dat medische hulpmiddelen ook in jouw land worden gemaakt, anders wordt het lastig ze te bemachtigen. Nu heeft bijna elk land de grenzen gesloten voor ‘vreemdelingen’ en is ieder bezig zijn ‘onderdanen’ weer terug te halen. Zijn de landsgrenzen, ook in Europa, het nieuw normaal?
Een paar gevolgen van deze crisis zou ik best graag als het nieuw normaal zien. Luchtkwaliteit is decennia-lang niet zo goed geweest. Vliegtuigstrepen in de lucht zijn een zeldzaamheid geworden. In Venetië schijnen de kanalen weer doorschijnend water te hebben.
Waardering voor werk
Waardering voor mensen die, zoals we nu weten, in vitale beroepen werken is hoog. We klappen voor ze, steken de duimen omhoog, geven hoog van ze op. Wordt dit ook het nieuw normaal, waardering voor werk, ook als niet tot vitaal beroep is bestempeld? Wordt het ook nieuw normaal dat in de vitale sectoren ook flink wordt geïnvesteerd?
Nog nooit is er wereldwijd zoveel geld geïnvesteerd in noodmaatregelen om mens en economie overeind te houden, in ieder geval in landen die dat kunnen. De scheidslijn tussen welvarend en arm, tussen iets en niets hebben, zal de komende tijd groot worden. Is dat het nieuw normaal?
In 3,5 week is de wereld wezenlijk veranderd. Ik ga met Niek mee, we gaan naar een nieuw normaal. Wat dat is? Ik hoop dat we daar wel de tijd voor nemen, met elkaar. Niet alleen reageren op de korte termijn, zoals we nu nog doen, maar ook alvast nadenken over de tijd na 6 april, na 1 juni, na het moment dat corona niet meer normaal is.
Deze column is op 27 maart 2020 gepubliceerd op www.ornet.nl
