We zijn veranderd in het afgelopen jaar. Ruim een jaar na het uitbreken van de Corona-pandemie gedragen we ons anders. Zelfs onze taal is veranderd. We hebben er een hoop nieuwe woorden bij en aan het eind van een beeldschermgesprek wensen we elkaar toe: “Tot de volgende keer. Blijf gezond!”
Aangepast door Corona
Er zijn veranderingen die blijven
Een aantal veranderingen gaan we niet terugdraaien. Hoewel ik me erg verheug op meer persoonlijk contact, zal ik sommige gesprekken digitaal blijven doen.
We hebben allemaal moeten inbinden afgelopen jaar. Hoe lastig dat was, verschilt per persoon en is afhankelijk van je situatie. Er waren de mensen in de zorg, die langere tijd hard moesten werken en daarbij zelf risico liepen op besmetting. Op veel plekken moesten mensen hun werkwijze aanpassen, er waren veel mensen die niet meer konden werken, ouderen die meer alleen kwamen te staan, en vergeet niet de leerlingen en studenten niet, die maar beperkt onderwijs kregen en elkaar moesten missen. Steeds duidelijker wordt, wat de pandemie aanricht voor verschillende groepen. Klagen helpt niet want we zitten in hetzelfde schuitje. En COVID-19, zoals de ziekte officieel is gaan heten, is nog steeds niet onder controle.
De ellende wordt zichtbaar
Flink schokken we bij de uitbraken van het virus bij het werken in de slachterijen, over de grens en ook bij ons. Waar dat door kwam? We dachten eerst aan de vochtigheid en de kou waarin wordt gewerkt. Al snel bleek het risico op besmetting ook extra groot door de krappe huisvesting van arbeidsmigranten en het groepsvervoer. Bedrijfsartsen spraken zich uit, en een vakbondsbestuurder ging er mee aan de slag. Door Corona werd een topje van de ijsberg werd gezien en er zou veel meer boven water moeten gaan komen.
Vaak ging het best goed.
“Gelukkig is er voor ons genoeg werk. We houden ons als het mogelijk is aan de maatregelen. Maar het lukt niet altijd. Zeg maar, een deur afhangen op 1,5 meter, hoe zou je dat doen?”
Van OR-leden die ik spreek, hoor ik, dat ze vanaf het begin betrokken zijn, ze hebben een vertegenwoordiger in het crisisberaad met de directie, elke week komen er updates voor alle werknemers en zo nodig vaker. In belrondes wordt aan afdelingen gevraagd wat daar speelt en wat er nodig is. Waar niet verantwoord gewerkt kon worden, zijn productielijnen aangepast, kantoren opnieuw ingericht.
Het motto bleef “Wie kan, werkt thuis”. – We moesten er wel aan wennen. Ook op je thuiswerkplek moet je veilig en gezond kunnen werken. Misschien heb je je bureau veranderd of het huis iets anders ingericht. Als je geluk had, werd er in het begin niet het uiterste van je gevraagd, maar wat je nodig had om je werk beter te doen. We zagen in de media hoe het kon: Een directeur reed langs de huisadressen van zijn medewerkers en bracht vanaf de achterbak de nieuwe beeldschermen uit kantoor.
De apps die we gebruikten waren niet altijd even goed, maar daar kwam snel verbetering in en we accepteerden dat we ermee om moesten gaan en elkaar daarbij helpen.
En wat ook hielp was, genoeg pauze te nemen.
Verbinding stimuleert het welzijn
Veel sociale activiteiten zijn stil komen te liggen. Hoezo waren die onmisbaar? Hoe pakken we ze ooit weer op?
De zorgorganisatie waar ik vrijwilligerswerk voor doe, stuurt een postbrief toe met bloembolletjes. Als symbool voor hoop en zorgzaamheid. Het is een concreet, simpel gebaar en een lange uitleg is niet nodig: De attentie zegt genoeg!
In de krant lees ik tips over thuiswerken en oefeningen in veerkracht. Moed houden is belangrijk voor elke burger, maar als je dat kan, dan werk je ook beter.
En duidelijk is: Een leidinggevende die persoonlijke aandacht geeft, kan werknemers laten opbloeien.
In goed functionerende teams is er meestal echt aandacht voor het individu.
“Een werkgever dient oog te hebben voor welzijn” schrijft Carin Benders van de Inspectiedienst SZW, het tijdschrift OR-Informatie.
Het blijft jammer, dat het begrip ‘Welzijn’ uit de ARBO-wet geschrapt is. Het werd te soft gevonden. Alleen wetenschappelijk bewezen stressfactoren telden voortaan mee. Maar psychische oorzaken zorgden ook al voor Corona-tijd voor een derde van de ziekte-uitval.
Best een belangrijk aandachtspunt dus!
Er waren altijd al meer redenen waarom je ziek kon worden van je werk; zwaar werk, giftige stoffen, stress verwekkende situaties.
Hoe borgt een bedrijf Veilig en Gezond werk? Een RI&E is een must in elk bedrijf moeten de risico’s voor veiligheid en gezondheid in kaart worden gebracht en zo preventief mogelijk aangeplakt. Dat moet ook op thuiswerkplek.
Ik ben een fan van de systematische aanpak en van degelijke ARBO-zorg en ik help mensen graag hierin wegwijs te worden en fijn, veilig en gezond werk te stimuleren. De OR heeft een stimulerende en een controlerende rol en kan hier belangrijke invloed op uitoefenen.
Hoe zit het bij jullie?
- Helpt de actuele RI&E of voelen jullie dit als een verplichting extra?
- Geven gestegen ziekteverzuimcijfers een aanknopingspunt, om verbeteringen door te voeren?
- Was de mind-set in de bedrijven, die we nu als voorbeeld zien, al anders voor de uitbraak van de Corona-pandemie?
Ik ben benieuwd wat jullie vinden en waar jullie tegenaan lopen.
Op 18 mei organiseert MZOO weer kosteloos een Webinar over dit thema. Je kunt je inschrijven op de website.
